Leefplezier Blog

In het denken over kwaliteit in de zorg bij overheid, zorgaanbieders, patiëntenorganisaties, beroepsgroepen en verzekeraars is een cultuurverandering gaande. Inplaats van de nadruk op normen, instrumenten, netwerkstructuren en kwaliteitssystemen krijgen de positie en de rol van de patiënt/cliënt (hierna genoemd ‘hulpvrager’) een steeds prominentere rol. Dit spoort goed met het gedachtegoed van Leefplezier. De vraag voor ons is; hoe kan bij deze cultuurverandering het Leefpleziergedachtegoed van waarde zijn voor de zorgpraktijk. De vraag stellen is makkelijker dan hem te beantwoorden. Zowel kwaliteit als zorg zijn diffuse begrippen. Zorg is een complex bouwwerk geworden. Zonder gericht perspectief kom je er niet. Voor ons is de invalshoek het perspectief van de hulpvrager (patiënt/cliënt). Wat is zorg gezien vanuit diens perspectief. En vervolgens, wat bepaalt dan de kwaliteit van deze zorg.  

De kern van de zorg

in een zorgsituatie staat voor ons het proces centraal dat zich afspeelt in de relatie tussen de hulpvrager en de hulpverlener. De eerste heeft een vraag/probleem/klacht rond zijn of haar lichamelijk of geestelijk functioneren en de tweede (arts, verpleegkundige, mantelzorger, etc), probeert hier zo goed als mogelijk is een oplossing voor te vinden. Dit proces tussen hulpvrager en hulpverlener is de kern van de zorg. De kwaliteit van de zorg gaat primair over dit proces. Dit omvat, vanuit het perspectief van de hulpvrager, drie elementen:

– heeft de (be)handeling door de hulpverlener het effect/resultaat zoals gehoopt of verwacht door de hulpvrager;

– wat is het effect op de kwaliteit van leven van de hulpvrager;

– hoe ervaart de hulpvrager de kwaliteit van het contact met hulpverlener.

De drie-eenheid van kwaliteit van zorg

(Be)handeling, kwaliteit van leven en de relatie zijn de drie elementen die rechtstreekse invloed hebben op de kwaliteit in de zorg vanuit het perspectief van de hulpvrager. Zij vormen misschien geen ‘heilige’ maar wel een onlosmakelijke drie-eenheid vanuit kwaliteitsperspectief. De deskundigheid en de vaardigheden van de hulpverleners om in de uitvoering van het zorgproces met de elementen uit deze drie-eenheid om te gaan, zijn bepalend voor de kwaliteit van de zorg zoals de hulpvrager die ervaart.

Kerncompetenties

De deskundigheid en de vaardigheden van de hulpverlener om in de uitvoering van het zorgproces met deze drie elementen om te gaan, zijn bepalend voor de kwaliteit in de zorg. Verbeteren van de kwaliteit in de zorg betekent dus werken aan de inhoudelijke competenties en vaardigheden van de hulpverleners. Er zijn drie kerncompetenties:

– een effectieve (be)handeling kunnen kiezen als antwoord op de hulpvraag; 

– kunnen overzien wat de (be)handeling betekent voor de kwaliteit van leven en dit mee laten wegen bij de keuzes;

– empatisch vermogen en communicatieve vaardigheden om een goede relatie op te bouwen, de ander te kennen en te begrijpen. 

Hoe beter de hulpverlener deze drie kerncompetenties beheerst, hoe groter de kans is op goede kwaliteit van zorg. Werken aan kwaliteit in de zorg vraagt primair werken aan de kwaliteit van de hulpverlener.

De bijdrage van Leefplezier

Het Leefpleziergedachtegoed geeft een stevige basis om het domein van kwaliteit van leven te overzien en in te bedden in de dagelijkse praktijk. Het geeft naast een manier van kijken een concrete invulling van wat er voor mensen voor de kwaliteit van hun leven toe doet. De Hartenroos van Leefplezier biedt praktische handreikingen om hierover in gesprek te gaan. Het biedt hulpverleners ondersteuning voor twee van de drie kerncompetenties; het helpt bij het aangaan van een meer persoonlijk gekleurd contact en brengt concreet in beeld wat voor de hulpvrager belangrijk is voor zijn/haar kwaliteit van leven. De Hartenroos is bewust opgezet vanuit een persoonlijke invalshoek en maakt het mogelijk om heel concreet met iemand te bespreken wat het effect van een (be)handeling, in positieve of negatieve zin, kan zijn op het Leefplezier. Kwaliteit van leven is dan niet meer een abstract begrip, maar een concreet gevolg van specifieke acties die met de (be)handeling samen hangen. 

Egbert Bosma – Leontien Giezen